Skraddarburet – den viktigaste bygningen på garden?

I dag er «Skraddarburet» ein av tre profane trebygningar frå mellomalderen som er bevart i Vest-Agder.

Den eldste delen av buret er den nedste høgda, og er årringsdatert til 1520-1530. Den andre høgda vart tilført seinare, ein gong på 1600-talet.

Viktig bygning

Buret, eller stabburet, var ein av dei viktigaste bygningane på garden i mellomalderen (1030-1537). Det var i denne bygningen det blei lagra matforsyningar og klede.

Ifølgje Gulatingslova hadde ein rett til å drepa ein mann som vart teken i å stela frå buret, noko som fortel om kor viktig buret var.

Knut «Skraddar» og kongens kasse i Bergen

Opphavet til namnet «Skraddarburet» kjem frå ein av dei tidlegare gardbrukarane på Austegard, Knut Nilsson Mørk (?-1645) – eller Knut «Skraddar» som han også blei kalla. Soga om han, Skraddarsoga, er ei dramatisk forteljing.

Knut var opphavleg dansk, men blei i ung alder sendt til ein onkel som budde i Bergen. Onkelen betala skreddarutdanning for nevøen sin, og Knut fekk dermed tilnamnet «skraddar».

Soga fortel vidare at Knut skal ha jaga tre tjuvar heilt opp til Vardø, som hadde stole ein stor sum pengar frå kongens kasse i Bergen. Løna for å få tak i tjuvane var pengane som hadde vorte stole. Etter slagsmål og drap fekk Knut til slutt den store pengeløna.

 

 

Knut flytta seinare til Austegard, og kjøpte mange gardar og eigedommar i nærområdet. Om Skraddarsoga fortel sanninga om korleis Knut skal ha vorte rik er likevel usikkert. Vi veit i dag at Knut dreiv mykje med skoghandel, og han kan også ha vorte velståande av dette.

Tilbake til opphavleg tak

«Skraddarburet» blei restaurert i 1994, gjennom Riksantikvarens mellomalderprosjekt som skulle setje i stand alle profane mellomalderbygg. Det blei mellom anna bytta spontak, og svalgongane i andre høgda blei rekonstruert da desse ikkje eksisterte.

I 2014 bles taket av i ein storm, og måtte igjen restaurerast. Det var berre materiale frå restaureringa i 1994 som blei skada, men det nye taket kravde like vel enkelte forsterkingar av eldre materialar.

Riksantikvaren gav tilskot til dette gjennom bevaringsprogrammet for freda bygningar i privat eige. Hausten 2016 var restaureringsarbeida avslutta: